PRELAZAK SA BALKANSKOG NACIONALIZMA NA CIONIZAM
Istoričari prošlosti fokusirali su se na teškoće sa kojima su se suočavali emancipovani, sekularni Jevreji, poput Teodora Hercla, u kasnom 19. veku u zapadnim i centralnoevropskim društvima koja se brzo menjaju. Međutim, Herclova ideja o rekonstruisanju jevrejske nacije prethodila je njegovom izveštavanju o Drajfus aferi kao novinaru ili čak njegovim susretima sa elitnim antisemitizmom kao student prava u Beču. Umesto toga, to seže do porodičnih korena njegovog oca u Zemunu (takođe poznatog po svom starom nemačkom nazivu Semlin) i uticaja sefardskog rabina iz zajednice Jehuda Ben Šlomo Hai Alkalaja…
Alkalaj je danas prepoznat kao preteča modernog cionističkog pokreta, ali se njegove ideje obično pominju anegdotski i krišom, ako se uopšte pominju. Isto tako, postoji vrlo malo studija o tome kako je ovaj sefardski rabin na rubu imperije došao do svojih revolucionarnih ideja, zagovarajući povratak jevrejskog naroda u zemlju Izrael. Istoričari i književnici su ukazali na uticaj radikalnih tumačenja Biblije izvučene iz Kabale (kao što je bio slučaj sa ravom Abrahamom Isakom Kukom). Iako je svakako moguće da je rabinovo poznavanje Kabale igralo ulogu, uticaj prvih nacionalnih pobuna na Balkanu protiv otomanskog režima, posebno Srba, i njegov uticaj su ignorisani kod mladog rabina Alkalaj.
Alkalaj je rođen 1798. godine u Sarajevu u tadašnjem Osmanskom carstvu. Pripadao je istaknutoj porodici rabina čiji koreni sežu u Španiju pre proterivanja Jevreja. Njegov otac je potom preselio porodicu u Sarajevo iz velike, dobro uspostavljene sefardske zajednice u Solunu. Nakon što je proveo godine u sticanju tradicionalnog obrazovanja, uključujući rabinsko rukopoloženje i učenje sa kabalistima u Svetoj zemlji, Alkalaj je sa 27 godina postao opštinski rabin grada Zemuna na vojnoj granici Austrijskog carstva. Služio je kao rabin i za Sefarde i za Aškenaze, pripadnike male jevrejske zajednice u gradu, prema informacijama pronađenim u arhivi Jevrejskog istorijskog muzeja u Beogradu.
Jehuda Alkalaj sa suprugom
U svom prvom delu Šema Israel („Čuj, Izraele“), objavljenom u Beogradu 1834. godine, Alkalaj nudi radikalnu reinterpretaciju čuvene jevrejske molitve. U Alkalajevom čitanju, biblijski citat „Čuj, Izraele,“ je zapravo zapovest da se okupe sva deca Izraela. Alkalaj veruje da bi ovo jedinstveno telo trebalo da bude neka vrsta nacionalnog kongresa koji bi nadgledao ukupni povratak jevrejskog naroda u zemlju svojih predaka. On takođe kaže da bi povratak jevrejskog naroda u zemlju Izrael zahtevao rekonstituciju Sinedriona (to jest Sanhedrin-sud drevnog Izraela. Veliki sanhedrin je činio poglavarzvan „Nasi“) u Jerusalimu ili izbor političkog vođe, poznatog u rabinskoj literaturi kao Mesija, sin Josifov…
nastavak na sledećoj strani