Već gotovo 2.000 godina se dešava da Blagodatni oganj u Crkvi Hristovog Groba u Jeruslimu silazi isključivo na Veliku Subotu po starom kalendaru odnosno po pravoslavnoj pashaliji ili računanju Vaskrsa, čega se kao pokretnog praznika i dalje pridržavaju sve pomesne crkve.
Blagodatni oganj silazi isključivo na molitve pravoslavnog Jerusalimskog patrijarha i isključivo njemu jedinom na čudesan način se pali svežanj od 33 sveće svake godine i to po starom kalendaru.
Zapadne crkvene zajednice su se odrekle pravoslavnog računanja Vaskrsa uvođenjem Greogijanskog kalendara i zapadne pashalije.
Danas imamo jasne istorijske opise čuda silaska Blagodatnog ognja u istorijskim izvorima za više od 1.000 godina, no imamo i dokumentovane pokušaje rimokatolika, još od krstaških dana, naročito od strane Franjevaca, da i oni učine isto na dan kada oni praznuju Vaskrs.
Kada bi se Vaskrs slavio po formuli koju koriste rimokatolici propustili bismo ovaj izuzetno važan i čudesni događaj, koji predvodi jedino Jerusalimski Pravoslavni patrijarh.
Pravoslavna pashalija zasnovana je na redosledu novozavetnih zbivanja, povezanih sa poslednjim danima zemaljskog života Gospoda Isusa Hrista. Zato u neku ruku prati jevrejsku pashaliju.
U godini zemaljske smrti Gospodnje na Časnom Krstu, jevrejska Pasha je pala u petak i subotu. U petak, 14. nisana Hristos je bio raspet; u subotu On je bio u grobu, i u rano jutro prvog dana nedelje 16. nisana – vaskrsao. Zato su zbivanja stradanja, smrti i Vaskrsenja Gospoda našeg Isusa Hrista, povezani sa jevrejskom Pashom.
Još od prvog veka hrišćanstva, ušlo je u običaj da se Vaskrs praznuje posle jevrejske Pashe u većini istočnih crkvenih opština tada jedinstvene Hrišćanske Crkve. To su ovekovečili i Sveti Apostoli koji su odredili da se hrišćanska Pasha (Vaskrs) praznuje posle judejske (7. pravilo Svetih Apostola).
Vaskrs se u prvim vekovima širenja hrišćanstva u nekim mestima slavio različito. U Rimu se slavio, recimo, na dan jevrejske Pashe, u Aleksandriji pre jevrejske Pashe itd. Zbog toga se ova neusaglašenost našla kao jedno od pitanja na Prvom Vaseljenskom Saboru 325. godine koje je trebalo rešiti.
Svih 318 Svetih Otaca Prvog Vaseljenskog Sabora u Nikeji (među kojima je kao episkop mirlikijski učestvovao i najpopularnija srpska Krsna Slava Sveti Nikola, na primer) doneli su uredbu (oros) ο Pashi (Vaskrsu), koja zabranjuje da se ona praznuje s Jevrejima, na šta ukazuje jasan citat Prvog pravila Antiohijskog Sabora:
„Svi koji se drznu da naruše odredbu Svetog i Velikog Sabora održanog u Nikeji… ο svetom prazniku spasonosne Pashe (Vaskrs), da budu odlučeni od zajednice i odbačeni od Crkve. Ako se pak neko od predstojatelja Crkve, episkop, ili prezviter, ili đakon, posle ove odredbe, drzne da razvraćuje ljude ili smućuje Crkve, naročito da sa Judejima svršava Pashu, takvog sveti Sabor od sada osuđuje da bude tuđinac Crkvi, jer je učinivši tako postao ne kriv grehom za samoga sebe nego i kriv kvarenjem i razvraćivanjem mnogih. I ne samo da takve Sabor odlučuje od sveštenosluženja, nego i sve koji se drznu da budu u zajednici s njima, do njihovog izvrgavanja iz sveštenstva. Izvrgnuti se lišavaju i spoljašnje časti kojima su bili pričasni po svetom i Božijem pravilu sveštenstva“.
Time je jednom za svagda stavljena tačka na pitanje praznovanja Vaskrsa (koja, hteli mi ili ne, novi Gregorijanski kalendar) mora da se slavi po starom Julijanskom kalendaru tj. pashaliji.
Rimokatolici (a za njima i svi protestanti) prestali su da se drže ovog još uvek važećeg pravila uvođenjem Gregorijanskog kalendara 1582. godine.
nastavak na sledećoj strani
Ako želite da vam slavlje ostane u prelepom sećanju, da dekoracija bude kao iz bajke a da budu oduševljeni kako
