Evo kako se u FRANCUSKOJ, u mestu THONON LES BAINS, obeležavao „SRPSKI DAN“ pre više od 100 godina

U arhivi mesta Thonon-les-Bains, opštini na obali Ženevskog jezera (lac Léman), nalazi se glasnik u kome se pominje obeležavanje Srpskog dana. Šta je Srpski dan i kako je nastao, najbolje ćemo razumeti ako se osvrnemo na reči tadašnjeg gradonačelnika opštine.

Gospodin Mercier, senator i gradonačelnik Thonon-les-Bains, upućuje sledeći apel stanovništvu koji smo zahvaljujući sadašnjem zameniku predsednika opštine Gerard Bastian-u pronašli u arhivi grada Thonon les Bains:

“Poštovani sugrađani,

sledeće nedelje, 2. jula, održaće se Dan Srbije, koji na zahtev Vlade Republike organizuje Nacionalni odbor za pomoć. Prikupljeni iznosi su namenjeni da olakšaju patnje prognanih srpskih porodica, ali i onih koji tuguju nad ruševinama svojih domova. Vaša velikodušnost, na koju se nikad nismo uzaludno pozivali, i ovaj put će se, uvereni smo, ispoljiti u korist herojskog naroda i žrtve rata koje je neprijatelj zverski želeo. Svoj doprinos ćete sa nestrpljenjem predati ljubaznim devojkama koje će vam sledeće nedelje uručiti obeležja Dana Srbije, i time ćete još jednom opravdati svoju patriotsku privrženost i zajedničke obaveze solidarnosti prema nesrećnim žrtvama varvara Nemaca.”

foto: arhiva grada Thonon les Bains

Ovaj poziv za pomoć nastao je kao posledica austrijskog napada na Srbiju. U tekstu pod imenom “Thonon & les réfugiés serbes”  navodi se sledeće.

“Saveznicu Francuske, Srbiju, napale su austrijske vojske i ona je pružila žestok otpor. Ulazak Bugarske u rat 5. oktobra 1915., promenio je odnos snaga i izazvao povlačenje srpske vojske koju je u januaru 1916. evakuisala francuska mornarica prema ostrvu Krf. Infazija na Srbiju, poraz i pojava epidemija naterali su značajan deo stanovništva, među kojima je bilo i mnogo dece, da pešice pobegnu iz zemlje preko Makedonije, Albanije i Crne Gore.

Na teritoriji Francuske okupilo se oko 13.500 srpskih civila, uključujući 3.500 dece. Početkom 1916. godine u Thonon je stiglo nekoliko grupa srpske dece na smeštaj i školovanje. Toplu dobrodošlicu, i školske časove uživalo je 33 dečaka na opštinskom koledžu i 10 devojčica u osnovnoj školi za devojčice.”

Misija po imenu “Srpski dan” organizovana je u Francuskoj 25. juna 1916., a održana je u Thonon-u i Évian-u 2. jula 1916. Srpski đaci su početkom avgusta 1919. definitivno napustili Thonon da bi se vratili u svoju zemlju.“

foto: arhiva grada Thonon les Bains

Čini se da je solidarnost, koju je pre više od 100 godina pokazala ova opština u najtežim trenucima, i dalje prisutna. Da se podsetimo, opština Thonon-les-Bains ima bliske partnerske veze sa opštinom Aranđelovac, a njeni predstavnici, sjajni ljudi, na čelu sa gradonačelnikom Christophe Arminjon-om su zaljubljeni u Srbiju i srpski narod. Ovo povezivanje i umrežavanje ima za cilj jačanje srpsko-francuskog prijateljstva. Nakon uspostavljanja partnerskog odnosa između ove dve opštine, za koju su najzaslužniji Dragoslav Kule Perišić i Dragan Kotarac, organizuju se razne akcije i projekti koji posebno koriste deci. Prošle godine, u centru ovog predivnog mesta na Ženevskom jezeru, održani su susreti i sastanci, a dogovoreno je školovanje srpske dece u najboljoj evropskoj školi za hotelijerstvo u ovoj opštini. Takođe, poslat je poziv srpskoj deci uzrasta od 11 do 14 godina da se školuju i nauče francuski jezik u gradu gde su se školovali njihovi preci pre više od jednog veka.

U osnovnoj školi Jean Jaques Rousseau, zahvaljujući solidarnosti stanovništva Thonon-a i okoline, vlastima i osoblju ove ustanove, postavljena je tabla na kojoj na francuskom i srpskom jeziku piše o utočištu i brizi koju su srpska deca pronašla tokom Prvog svetskog rata:

NA OVOM MESTU U PERIODU 1916-1930 ZAHVALJUJUĆI SOLIDARNOSTI STANOVNIŠTVA TONONA I OKOLINE, VLASTIMA I OSOBLJU OVE USTANOVE, SRPSKA DECA SU NAŠLA UTOČIŠTE I BRIGU ZA SVOJE ZDRAVLJE | OBRAZOVANJE, KAO UTEHU ZA PREŽIVLJENU DRAMU PRVOG SVETSKOG RATA.

Podsećamo vas takođe, da je već dogovoreno postavljanje biste u gradu Thonon les Bains najboljeg tenisera svih vremena, Novaka Đokovića a i sportski teniski centar će takođe nositi ime, po mnogima, najboljeg svetskog sportiste svih vremena. Ovo poslednje je rezultat ideje i inicijative predsednika udruženja „Svi Srbi u Parizu“ Saše Pešića i angažmana proslavljenog šampiona u motociklizmu Dragoslava Kuleta Perišića, koji je nosio projekat i doprineo povezivanju ovih zajednica. Srpsko-Francusko prijateljstvo se na ovakav način nastavlja i posle više od 100 godina, donoseći radost kako Srbima tako i Francuzima.