FRANCUSKI MARŠAL KOJI JE SLAVIO SRBE! “Ti ljudi su nesalomljivi– seljaci koji su postali najbolji vojnici na svetu!”

Malo je stranaca koji su toliko iskreno poštovali srpski narod kao Luj Franše d’Epere, legendarni francuski vojskovođa i počasni srpski vojvoda. Bio je junak Prvog svetskog rata, čovek čije je ime urezano u istoriju i koji je, fasciniran srpskim junaštvom, ostavio reči koje i danas odzvanjaju.

Na današnji dan, 8. jula 1942. godine, ovaj veliki prijatelj Srbije preminuo je – ali njegovo divljenje srpskom vojniku nikada nije umrlo.

U junu 1918. godine Luj Franše d’Epere preuzeo je vrhovnu komandu nad savezničkim snagama na Solunskom frontu. Procenio je da srpska vojska, kao najborbeniji i najspremniji deo savezničkih trupa, treba prva da krene u proboj fronta.

Procena se pokazala savršeno tačnom – srpska vojska je posle njegovog naređenja munjevito porazila Bugare, primorala ih na kapitulaciju, a zatim slomila i austro-nemačke trupe. Taj podvig bio je presudan za kraj Prvog svetskog rata i propast Centralnih sila.

Tokom Velikog rata, d’Epere je komandovao u pograničnim bitkama tokom avgusta 1914. godine, a njegova Peta armija preokrenula je tok rata u čuvenoj bici na Marni, kada je zaustavljena nemačka ofanziva. Za komandanta Grupe armija Istok postavljen je 1916. godine, a 6. juna 1918. postaje glavnokomandujući na Solunskom frontu, gde je rame uz rame sa Srbima vodio odlučujuće bitke za slobodu.

“Srbi su najbolji vojnici!”

Luj Franše d’Epere pisao je u slavu srpskih vojnika iz Prvog svetskog rata i smatrao ih najboljima među saveznicima.

“Ko su ti junaci koji mogu da se podiče da su zaslužili jedno od najvećih vojničkih odlikovanja na svetu?
To su seljaci, skoro svi – to su Srbi, tvrdi na muci, trezveni, skromni, nesalomivi; to su ljudi slobodni, gordi na svoju rasu i gospodari svojih njiva…

Ali došao je rat. I evo, kako su se, okupljeni oko svoga kralja i svoje zastave, za slobodu zemlje, ti seljaci bez napora pretvorili u vojnike – najhrabrije, najistrajnije, najbolje od svih.

To su te sjajne trupe, stvorene od izdržljivosti i poleta, zbog kojih sam ponosan što sam ih vodio rame uz rame sa vojnicima Francuske – u pobedonosnu slobodu njihove otadžbine.”

Francuski maršal i počasni srpski vojvoda Luj Franše d’Epere preminuo je 1942. godine, ali je njegovo ime zauvek ostalo upisano u istoriju – kao ime Francuza koji je iskreno voleo Srbiju i srpske heroje.